Hurmanın Bilimsel Faydaları ve Sonuçları!
Resim: UnsplashBiyolog Mustafa Ersöz, Ramazan Ayının vazgeçilmez gıdalarından olan hurma meyvesi hakkında yaptığı araştırmaları paylaşmış.
‘‘Latince karşılığı Phoenix dactylifera olan hurmanın faydalarının neler olduğu hakkında birçoğumuzun az veya çok bilgisi vardır. Hindistan cevizi (Cocos nucifera) ile aynı aileden (Arecaceae (Palmiyegiller)) olan hurmanın bilim yazınında 163 adet etken maddesi (faydalı molekül) bulunmuş, bu etken maddelerin ise 42 adet faydasının öne çıktığı ortaya çıkarılmıştır. Hepsini burda teker teker yazıp, vaktinizi almayacağım. Göz önüne çıkan özelliklerinden bahsetip yazımı sonlandıracağım.
Öncelikle hurmanın bir şeker deposu olduğundan bahsetmek gerekir:
(Ppm=milyonda bir)
Hurmanın etli kısmı;
glukoz monosakkariti: 357000 ppm
fruktoz monosakkariti: 308000 ppm
nişasta: 206000 ppm
sükroz disakkaritinin: 400000 ppm
Rafinoz: 3000 ppm
Toplam karbonhidat miktarı: 366100-948500 ppm
Etli kısımda ölçülen şeker oranı: 380000-850000 ppm
Hurmanın çekirdeği;
glukoz monosakkariti: 16800 ppm
fruktoz monosakkariti: 15000 ppm
sükroz disakkaritinin: 38200 ppm
Şeker oranı ölçülen yüz(100) ün üzerinde bitki türünün arasında hurma; ihtiva ettiği şeker oranı ile 2. sırada yer almaktadır. En fazla şeker oranına sahip bitki ise tropik bölgelerde doğal olarak yetişen Garcinia mangostana' dır. Bu kadar çok miktarda karbohidrat ihtiva etmesine rağmen şeker hastalarına hissedilir derecede bir yan etkisi de bulunmamaktadır.
Bir protein kaynağı olan hurmanın etli kısmında;
Glutamik asit 400-6160 ppm civarında,
İzolösin 20-4650ppm değerleri arasında,
Asparagin aminoasiti 2300-4500 ppm arasında,
Aspartik asit 20-3150 ppm arasında,
Arginin aminoasiti miktarı 620-2090 ppm arasında,
Glisin 40-3010 ppm civarında,
Valin 5-2710 ppm civarında,
Lisin 130-2450 ppm arasında,
Metiyonin 5-2190 ppm arasında,
Serin 60-1960 ppm değerleri arasında,
Trozin 10-1730 ppm değerleri arasında,
Prolin 120-1590 ppm arasında,
Alanin miktarı 80-1290 ppm arasında,
Cystein aminoasiti miktarı 110-1140 ppm değerleri arasında,
Lösin, 5-1140 ppm arasında,
Treonin 10-980 ppm arasında,
Glutamin 650-870 ppm arasında,
Fenilalanin 8-740 ppm civarında,
Triptofan aminoasiti 500-645 ppm arasında ve
Histidin aminoasitinin ise 10-390 ppm aralığında bulunduğu gözlemlenmiştir.
Sizin de gördüğünüz gibi bu meyve, tabiatta bulunan 20 çeşit aminoasitin hepsini birden bünyesinde barındırmaktadır. Hurma meyvesindeki bu toplam protein oranının 9000 ppm-43000 ppm arasında değişiklik gösterdiği araştırmalarla sabittir.
Hurma Kolesterol türevi olarak ise hiçbir bileşik içermiyor.
Doymuş yağ asitleri
Palmitik asit 15000-25000 ppm
Stearik asit 3000-10000 ppm
Laurik asit 4800-54000 ppm
Miristik asit 2400-4000 ppm
Doymamış yağ asitleri
Linoleik asit 6000-10000 ppm
Oleik asit 27000-51000 ppm
Çoklu doymamış yağ asitlerinden olan Linoleik asitin en kaliteli yağ asitlerinden olduğunu söylememizde fayda var. Ayrıca bu yağ asiti; Kolza'da yüksek miktarda mevcuttur.
Hurmanın İçerdiği Mineraller
Bir tansiyon düşürücü olan Potasyum 6250-8780 ppm
Kemik gelişiminde vazgeçilmez olan Fosfor 370-8795 ppm
Kemik gelişiminde vazgeçilmez olan Kalsiyum 140-2000 ppm
Antianjinal(göğüs ağrısını giderici) ve laksatif(müshil etkisi yapan) Mağnezyum 325-790 ppm
Kükürt 510-590 ppm
Klor 270-310 ppm
Sodyum 10-380 ppm
Demir 10-151 ppm
Aluminyum 51 ppm
Mangan 3-45 ppm
Çinko 3-4 ppm
Bakır 2-4 ppm
Hurmanın İçerdiği Vitaminler
Antiepileptik(Sara hastalığını önleyici),hipokolesterolemik(kolesterol düşürücü) olan Niasin(B3) 10-135 ppm Antifotofobik,antimigren,antikatarakt ve karpal-tunel sendromuna (Bilek kemiklerinin için 0,2-1,3 ppm geçmekte olan sinirlerin bir veya birkaç tanesinin sıkışması)karşı kullanılabilen Riboflavin(B2) Özellikle sinir sistemi arazları için kullanılan ve Tiamin( B1) 0,1-1,7 ppm Antiartritik ve antialerjik olan ve pantotenik asit olarak da bilinmekte olan B5 vitamini 8-10 ppm B6 vitamini 2-3 ppm Antioksidan olarak Askorbik asit (C vitamini) 0-750 ppm Not: Niasinin önemli yan etkilerinin olduğu unutulmamalıdır. Fakat günde birkaç tane hurma yemekle bu yan etkiler görülmez.
Çok az miktarda da Serotonin bulunan (8-9 ppm) hurmadaki triptofan miktarını da yukarıda belirtmiştim. Obsesif Kompulsif Bozukluğun oluşmasının sebebi Serotonin eksikliğidir. Triptofan ise; Serotonin hormonuna kolayca çevrilebilen bir aminoasittir.Triptofan; hurmanın içerisinde bulunan ayrı bir şifa kaynağıdır. NOT: 5-HTP; Triptofanın aktif halidir, normal bir aminoasitin sindirim mekanizmasında triptofan; çeşitli enzimler aracılığıyla triptamine ve 5-HTP' ye çevrilir, ardından 5-HTP; Serotonine dönüştürülür.
Bunun yanında triptofanın sakinleştirici özelliğinin bulunduğunu da söylemeden geçmeyelim.
Hurma; ihtiva ettiği Beta Karoten sayesinde (1-3,6 ppm) göz sağlığımız için de faydalıdır.Hurmanın bu özelliği ise; Beta Karotenin vücut içerisinde A vitaminine çevrilmesiyle meydana gelir.
İçerdiği GABA (Gamma aminobutirik asit) sayesinde antistres, hipotensive(tansiyon düşürücü), diüretik, sedatif(sakinleştirici) özellikler gösteren hurmada, ihtiva ettiği bu faydalı molekül diğer bitkilerle karşılaştırıldığında en fazla GABA içeren meyve olarak ikinci sırada karşımıza çıkmaktadır.(2660-3370 ppm).
Güçlü antioksidan kaynaklarından olan flavonoidlerin bir üyesi olan polyfenollerin miktarı ise 30000 ppm olarak ölçülmüştür.
Hurma meyvesindeki su oranı ise 153000-785000 ppm arasında değişir.(Çekirdeğinde ise bu oran; 71700-90000 ppm arasında değişmektedir.)
NOT: Bu bilgilerin hazırlanmasında ağırlıklı olarak Dr. Jim Duke'nin veri tabanından faydalanılmıştır.
http://www.bahcesel.com/biyolog-mustafa-ersoz/hurmanin-faydalari
Hurmanın Kalori ve Besin Değerleri
Yabancı kaynaklarda ise şu veriler var:
Genel olarak 100 g hurmada:
Kalori: 278-301 kcal
Şeker: % 44-88
Yağ: % 0,2-0,5
Protein: %2,3-5,6
Lif: % 6,4-11,5
Kalsiyum: 34-103 mg
Fosfor: 105-350 mg
Demir: 6-13 mg
Potasyum: 648 mg
Selenyum: 0,36-0,53 mg
A Vitamini: 11-15,6 mg
B2 Vitamini: 0,16 mg
Niasin (B Vitamini) 2,2-6,9 mg
Kaynak:
Al-Farsi, Mohamed et al. "Compositional and Sensory Characteristics of Three Native Sun-Dried Date (Phoenix dactylifera L.) Varieties Grown in Oman." Journal of Agricultural and Food Chemistry 53 (2005) 19. pp. 7586-7591
Biglari, Foroogh, Abbas F.M. AlKarkhi, and Azhar Mat Easa. "Antioxidant Activity and Phenolic Content of Various Date Palm (Phoenix dactylifera) Fruits From Iran." Food Chemistry 107 (2008) pp. 1636-1641.
Morton, J. "Fruits of Warm Climates." 1987. Accessed 15 Sep. 2008. pp. 5-11.
Hurmanın İçeriği
Doç. Dr. Mesut Başak ise Kardelen Dergisi'ndeki yazısında şu notları düşmüş:
Miktar: 100 g, Enerji: 280,6 kcal, Karbonhidrat: 65,0 gr
Besin öğesi içerikleri Analiz edilmiş miktarlar
Enerji: 280,6 kcal
Yağ: 0,5 gr
Su: 21,4 gr
Protein: 2,0 gr(3%)
Karbonhidrat: 65,0 gr(95%)
Organik Asitler: 1,3 gr
Mineral: 1,2 gr
Lif: 8,7 gr
Suda çözülebilir lif: 1,6 gr
Suda çözülmeyen lif: 7,1 gr
Alkol: 0,0 gr
Vitaminler
Vitamin A: 6,0 µg
Vitamin B1: 0,1 mg
Vitamin E (eşd.): 0,2 mg
Vitamin B2: 0,1 mg
Vitamin E: 0,2 mg
Biotin (B8): 5,0 µg
Vitamin K 10,0 µg
Folik asit(B9): 15,0 µg
Toplam folik asit: 21,0 µg
Serbest folik asit: 14,0 µg
Vitamin C: 3,0 mg
Mineraller
Sodyum: 5,0 mg
Potasyum: 648,0 mg
Kalsiyum: 65,0 mg
Magnezyum: 50,0 mg
Fosfor: 60,0 mg
Kükürt: 60,0 mg
Klor: 180,0 mg
Demir: 1,9 mg
Çinko: 0,3 mg
Bakır: 0,3 mg
Mangan: 0,2 mg
Flor: 20,0 µg
İyot: 1,0 µg
Şeker
Glikoz: 33,6 gr
Fruktoz: 31,3 gr
Sakaroz: 0,1 gr
Monosakkarit: 64,9 gr
Disakkarit: 0,1 gr
Polipentoz:1,3 gr
Poliheksozlar: 1,7 gr
Poliüronik asit: 1,7 gr
Selüloz: 1,7 gr
Lignin 2,2 gr
Aminoasitler
Löysin: 0,1 gr
Lizin: 0,1 gr
Fenilalanin: 0,1 gr
Treonin: 0,1 gr
Triptofan: 0,1 gr
Valin: 0,1 gr
Arginin: 0,1 gr
Alanin: 0,1 gr
Glutamik asit: 0,2 gr
Aspartik asit: 0,1 gr
Glisin: 0,1 gr
Prolin: 0,1 gr
Serin: 0,1 gr
Elzem olmayan aminoasit: 0,7 gr
Elzem aminoasit: 0,6 gr
Bitkisel protein: 2,0 gr
Ürik asit: 15,0 mg
Purin N 5,0 mg
Doymuş Yağ Asitleri
C16,0 Palmitik asit: 0,1 gr
Doymamış Yağ Asitleri
C18,1 Oleik asit: 0,1 gr
C18,2 Linoleik asit: 0,2 gr
Uzun zincirli yağ asitleri: 0,4 gr
Glis.+Lipoidle 0,1 gr
Kolesterol 0,0 mg
Ekmek birimi 5,4 EB
Sofra tuzu 0,0 gr
Kh_15gr Dğş. 4,3
Kh_6/7gr Dğş. 0,0
Prot_6gr Dğş. 0,0
Yağ_5gr Dğş. 0,0
Kaynak: Hurma.com
