Sıradaki ülke Pakistan mı? Çin'e neden yalvarıyorlar?
Bir önceki içerikte değindiğimiz Sri Lanka krizinin devamı niteliğinde olan ve risk taşıyan bir diğer ülke de Pakistan.
Pakistan’dan göç eden Princeton ekonomisti Mian gelen krizi anlattı.
Pakistan nasıl bu hale geldi?
Bazı ülkelerle yaşanan benzerlikler ve küresel krize yolculuk...
''1- Malum, yükselen piyasa krizlerinin temel nedenlerinden biri ithalat bağımlılığıdır.
Bu,bir ülkenin yaşamak için ihtiyaç duyduğu temel malların çoğunu,özellikle de gıda ve yakıtı ithal ettiği anlamına gelir. Mian,Pakistan'ın ithalata oldukça bağımlı olduğuna dikkat çekiyor.
2- Pakistan'ın nüfusu oldukça fakir ve yetersiz besleniyor, bu nedenle gıda ithalatındaki küçük kesintiler bile orada çok fazla acıya neden olabiliyor.
Ve yakıt ithalatının kesilmesi riski var.
Bu durum yerel tarımı bozabilir, bu da üretimin düşmesine sebep olacak.
3- Başka bir deyişle, Pakistan'ın para birimi (Pakistan rupisi) değer kaybederse ve birden ithalat yapamaz hale gelirse, ekonomisinin başı büyük belada demektir.
4- Bir para birimi çöküşünün ithalata bağımlı bir ülke için bir krizi temsil etmesinin nedeninin, para birimi çöktüğünde, bir ülkenin ithalat satın alması gereken dövizi (“döviz”) satın almasının çok daha zor olması olduğu unutulmamalı.
5- Bu,Pakistan rupisi düştüğünde,döviz almak için borçlanmak zorunda kalacak demek. Ve borçlanma çok daha pahalı hale geleceği bir zamanda çok tehlikeli bir hamle...Ki,yabancı para cinsinden borçlanma,bir ülkeyi döviz kurundaki büyük bir çöküşe karşı daha savunmasız hale getirir
6- Ve ne yazık ki Pakistan bu oyunu oynuyor. Önümüzdeki dönem ciddi bir borç yükü altına giriyorlar.
Ve Pakistan,Dünya Bankası,Asya Kalkınma Bankası, IMF,Suudi Arabistan ve Japonya'da çok ciddi borçlar aldı.
Peki, Pakistan'ın en büyük alacaklısı kim?
Tahmin ettiğiniz gibi ÇİN.
7- Tıpkı Sri Lanka gibi, Pakistan da büyük ölçüde Çin'in Kuşak ve Yol planının bir parçası olarak yerel altyapı projelerini finanse etmek için Çin'den ağır borç alıyor...
Ve yıllardır Çin'e borçların hafifletilmesi için yalvarıyor. Ancak Çin, henüz hiçbir borcunu iptal etmedi.
8- Çin'de bankaların müşterilerinin paralarını ödeyememesi de bahsi diğer bir konu.
(Vatandaşa not: Kredi-faiz'den uzak durun. Yoksa helak olacaksınız)
Çin'in 'Kuşak-Yol projesi' sekteye uğrar mı?
ABD ile nasıl çatışmayı tetikleyecek? vs.
Ayrıca ele alınması gereken bir başlık
9- Pakistan'a dönersek;
Sermaye kaçışı genellikle bir para krizini hızlandıran şeydir. (TR'de aynı durum söz konusu)
Ve Pakistan’da insanlar paralarını çıkarmak için acele ediyor ve hükümet paralarını dışarı çıkarmalarını engellemek için sermaye kontrolleri uygulamaya çalışıyor.
10-Sermaye kaçışı Pakistan rupisi üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturuyor. Sri Lanka'daki kadar dramatik bir çöküş olmadı, ancak rupi 2021'den bu yana değerinin yaklaşık %30'unu kaybetti ve düşüş hızlanıyor.
11-Bir ülkenin çok fazla döviz borcu olduğunda,para birimi çöküşü muhtemeldir. Ve bir ülkenin aniden geri ödeyemeyeceği çok fazla döviz borcu olursa,temerrüde düşebilir ve/veya döviz borcunu geri ödemek için yerel para birimini basma stratejisine geçebilir.
Ki, işte bu ihanettir.
12- Bir avuç rupi basmak, Sri Lanka'da olduğu gibi yüksek enflasyona neden olur. Tıpkı ABD, AB vs.. diğerlerinin yaptığı gibi.
Dünyaya tapan halklarda bu hırsızlığı sorgulamadan gider kredi çeker,ev,araba vs. alır..Ve mutlu olduğunu zannederek, gelecek zillete hizmet etmiş olur.
13- Özetlemek gerekirse, Pakistan 1990’da Sri Lanka’nın 3/4’ü kadar zenginken bugün sadece 1/3’ü kadar zengin oldu. Bu Pakistan adına inanılmaz derecede kötü bir durum.
Ve şu an Pakistan, Sri Lanka ile pek çok ortak noktaya sahip.
14- Belki onlar kadar zayıf olmayabilir. Ama krizin çoktan başladığına dair bazı göstergeler ortada.
Ne yazık ki Dünya/baronlar kendi eliyle hazırladığı krizi artık yönetemiyor. 7-8 yıldır yaptığımız uyarılarında bir tesiri olmadı ve ülkeler birbir düşmeye başladı.
15- El Salvador, Gana, Mısır, Tunus vs. gibi birçok ülke halihazırda temerrüde düşme açısından savunmasız durumda. Bu grafikte ABD-AB gözükmüyor. Ancak gerçek şu ki:
Gelişmiş piyasalarda yabancıların elinde bulunan 237 milyar dolarlık tahvilin ödemesi tehlike altında.
16- Bu da 1,4 trilyon dolarlık gelişmekte olan piyasa borcunun yüzde 17'sine denk geliyor...
Ve bir diğer nokta temerrüt riskinin yüksek olduğu ilk 19 ülke 900 milyondan fazla nüfusa ev sahipliği yapıyor.
Bu bir anlamda kaos.
17- Konu daha genişletmeye müsait.
Öz itibariyle, üstteki 7-8 önemli ülkenin temerrüde düşmesi tüm dünya ekonomisinin altüst olması demek.
Peki olacak mı?
Ne yazık ki kaçışı yok.
Para olmadan ev/araba alınmayacaktı.
Yani o krediler çekilmeyecekti..
Sebep-sonuç.''(Mian,Smit,Rap)
blog@rapolat.com
